Đến
cửa hiệu hoa đất Hương Thủy nằm trong một ngõ nhỏ của phố Trần Quang
Diệu (Hà Nội), nhiều người không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp rực rỡ của
muôn loài hoa từ các loại lan: nữ hoàng, hồ điệp, vũ nữ…, đến các loại
sen, hồng, ly, cẩm tú cầu…, điều đặc biệt là tất cả đều được làm từ đất.
Chủ cửa hiệu, chị Nguyễn Thị Hương Thủy cho biết, nghệ thuật hoa đất ra
đời ở Nhật Bản cách nay khoảng hơn nửa thế kỷ. Tuy gọi là hoa đất nhưng
nó được tạo nên không phải từ các loại đất sét bình thường mà được làm
từ một hợp chất có độ dẻo được nhập từ Nhật Bản. Yêu hoa, say mê vẻ đẹp
quyến rũ của hoa đất, chị Thủy đã đi nhiều nơi làm và bán sản phẩm hoa
đất để học nghề. Dần dà chị mạnh dạn mua nguyên liệu bắt tay làm thử.
Thời gian đầu làm hoa khá vất vả và mất nhiều thời gian, có những loại
phải thử nghiệm mất 6 tháng, có loại mất cả năm. Làm hoa đất phụthuộc
khá nhiều vào thời tiết. Mùa hè thì đất nhanh khô, khó tạo dáng cho cánh
hoa, còn khi trời nồm, ẩm ướt hoa lại lâu khô.
Nghề
làm hoa đất đòi hỏi tính kiên trì, để có được một bình hoa đất phải
trải qua rất nhiều công đoạn. Khó nhất trong làm hoa đất là pha màu và
tạo dáng cho cánh hoa. Vì đất có màu trắng đục nên muốn có được màu theo
ý mình, cần phải thử đi thử lại nhiều lần. Hoa đất cũng dùng màu sơn
dầu tuy nhiên với các họa sỹ vẽ tranh sơn dầu thì nhìn màu nào vẽ lên
thành màu đó nhưng khi pha với đất làm hoa nhiều khi lại không ra được
màu chuẩn. Nhiều khi chị Thủy phải thức đến 3 - 4 giờ sáng mới tạo được
màu ưng ý. Khâu nặn nhụy hoa cũng đòi hỏi kỹ thuật, sự tỉ mỉ, cẩn trọng
đến từng chi tiết... Một yếu tố quan trọng không kém là nghệ thuật cắm
hoa, tạo dáng bonsai hay kiểu ikebana (nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản) điệu
đà, tất cả đều theo hướng tự nhiên. Bằng tình yêu nghệ thuật, với cảm
xúc của mình, nghệ nhân sẽ thổi hồn tạo nên sức sống, sự quyến rũ cho
hoa đất. Mỗi công đoạn làm hoa đều tốn khá nhiều thời gian, thường mỗi
bình hoa đất hoàn thành phải mất từ 3 - 4 ngày, thậm chí với các mẫu mới
có khi phải mất cả tuần.
Luôn theo đuổi những kiểu dáng mới,
chị Thủy đã cần mẫn thử nghiệm, sáng tạo nên các tác phẩm hoa đất độc
đáo. Dưới đôi bàn tay khéo léo của chị những bình hoa, lẵng hoa rực rỡ
sắc màu đã trở thành những tác phẩm nghệ thuật, vừa kết hợp hài hòa giữa
nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản với phong cách châu Âu hiện đại, vừa mang
nét truyền thống gần gũi của Việt Nam. Theo chị Thủy, so với hoa đất của
Thái, hoa được làm bằng đất của Nhật Bản cánh trong, trông thật và đẹp
hơn. Hoa bền màu, tươi tắn, sắc nét và cánh hoa có đường cong mềm mại do
đất dẻo hơn. Sau khi đã hoàn thành, đất khô đi nhưng cánh hoa không bị
nứt, vỡ, dễ vận chuyển. Trong quá trình sử dụng nếu bị bụi bám chỉ dần
lấy chổi lông quét nhẹ hoa lại tươi sáng như mới. Mỗi giỏ hoa nếu bảo
quản tốt sẽ chơi được từ 2 - 3 năm. Gần đây, hoa đất ngày càng được
người tiêu dùng ưa thích bởi vẻ đẹp độc đáo, mẫu mã đa dạng, giá cả phải
chăng, lại không phải thay đổi thường xuyên như các loại hoa tươi. Hoa
đất không chỉ được mua về trang trí trong gia đình mà còn được mua làm
quà tặng. Không ít du khách quốc tế đã tìm đến mua sản phẩm hoa đất như
một món quà độc đáo của người thợ thủ công Việt Nam.
Hiện
tại, bên cạnh việc làm các loại hoa theo hợp đồng, dạy nghề cho các bạn
trẻ, chị Thủy vẫn miệt mài nghiên cứu, sáng tạo thêm những cách làm mới
từ các loại hoa có sẵn trong tự nhiên mang, để mỗi sản phẩm mang đặc
trưng và dấu ấn văn hóa Việt Nam