Kỳ thi Thiên văn và Vật lý Thiên văn quốc tế (tên viết tắt tiếng Anh là IOAA) là một kỳ thi Olympic Khoa học Quốc tế thường niên dành cho học sinh trung học. Kỳ thi được tổ chức để ghi nhận vai trò to lớn của lĩnh vực Thiên văn học và Vật lý thiên văn trong đời sống, trong giáo dục thanh thiếu niên và tăng cường giao lưu quốc tế. Kỳ thi Olympic IOAA được điều hành bởi một Ủy ban quốc tế với các thành viên được bầu chọn từ các tổ chức khắp nơi trên thế giới.
IOAA đầu tiên được tổ chức ở Chiang Mai, Thái Lan vào tháng 11/2007. Từ đó tới nay, kỳ thi Thiên văn và Vật lý Thiên văn quốc tế được tổ chức ở nhiều quốc gia khác nhau và ngày càng chào đón được nhiều học sinh phổ thông yêu thích Vật lý và Thiên văn học tham gia.
Tại Kì thi IOAA lần thứ 10 năm 2016 tại Ấn Độ, năm đầu tiên tham dự, đội tuyển Hà Nội đại diện cho đội tuyển Việt Nam đã đạt thành tích 01 Huy chương Bạc và 04 giải Khuyến khích. Với thành tích này, Bộ Giáo dục và Đào tạo tin tưởng tiếp tục giao nhiệm vụ cho Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội xây dựng đội tuyển đại diện cho Đội tuyển Việt Nam tham dự các Kỳ thi IOAA tiếp theo.
Kỳ thi IOAA lần thứ 15 năm 2022 được tổ chức tại Georgia từ ngày 14/8/2022 đến 22/8/2022 với sự tham dự của 45 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các bài thi bao gồm: Bài thi lý thuyết; Bài thi xử lý số liệu; Bài thi thực hành quan sát bầu trời ngày và đêm với rất nhiều thay đổi từ nội dung đến cấu trúc đề thi.
Báo cáo về Kỳ thi, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội - Phạm Xuân Tiến - Trưởng đoàn dự thi cho biết, sát cánh cùng học sinh là nỗ lực của các thầy cô giáo theo đoàn. Các thầy cô đã dịch đề thi sang Tiếng Việt, đảm bảo cho học sinh dễ hiểu ở cả phần thi lý thuyết lẫn thực hành. Cùng với đó, các thầy cô đã tranh luận với Ban tổ chức để bảo vệ ý kiến, thành quả của học sinh, tranh biện một số nội dung để tăng thêm điểm số của các em.
Ban tổ chức cuộc thi đánh giá cao năng lực của học sinh Việt Nam. Mặc dù đến tháng 4/2022 các em mới trở lại trường, chỉ có 3 tháng ôn luyện nhưng các em đã vượt qua rất nhiều khó khăn để đạt được kết quả tốt nhất.
Tại buổi lễ, đội trưởng Vũ Hoàng Quốc Bảo - học sinh lớp 11 Lý 1 Trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam chia sẻ: Để đạt được thành tích này là nhờ các thầy cô hướng dẫn, tạo điều kiện, cha mẹ chăm lo. Thiên văn học là bộ môn khá mới mẻ, chưa phát triển ở Việt Nam nên một số phần thi, học sinh còn gặp khó khăn. Tuy nhiên, cuộc thi đã cho em những trải nghiệm quý giá.
Tại kỳ thi IOAA năm nay, đoàn học sinh Hà Nội đại diện học sinh Việt Nam đã đạt thành tích ấn tượng với 7 giải thưởng gồm: 1 Huy chương Bạc, 5 Huy chương Đồng và 1 giải Khuyến khích.
Học sinh giành Huy chương Bạc là em Bùi Gia Nhật Minh (lớp 11 Lý 1). Năm học sinh giành Huy chương Đồng gồm: Đỗ Quỳnh Anh (lớp 10 Lý 1), Nguyễn Đức Hiệp (lớp 11 Lý 1), Trần Quang Minh Duy (lớp 10 Lý 1), Vũ Hoàng Quốc Bảo (lớp 10 Lý 1), Nguyễn An Lộc (lớp 10 Lý 1). Thành viên giành giải Khuyến khích là em Nguyễn Mạnh Hùng (lớp 10 Lý 1).
Chúc mừng thành tích chung của đội tuyển, của các thầy giáo, cô giáo cùng toàn thể các em học sinh, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương ghi nhận nỗ lực của các em học sinh, đánh giá cao sự đóng góp của các thầy, cô giáo, sự giúp đỡ, đồng hành của các bậc phụ huynh học sinh.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương cho biết, nghiên cứu về Thiên văn học và Vật lý thiên văn là lĩnh vực mới mẻ ở Việt Nam. Những thành công đạt được của các em học sinh hôm nay chính là những bước đi đặt nền móng cho việc nghiên cứu Thiên văn và Vật lý Thiên văn trong các trường THPT thời gian tới. Mong các thầy cô và các em học sinh tiếp tục cố gắng không ngừng để đạt được những thành tích trong học tập và nghiên cứu khoa học.